مقایسه ی اثرات شیاف ایندومتاسین، دیکلوفناک و استامینوفن بر شدت درد و میزان مصرف مخدر بعد از عمل جراحی سزارین

مقدمه: عمل سزارین یکی از اعمال جراحی شایع زنان است و امروزه شیوع آن در جوامع غربی حدود 15-14 درصد گزارش شده است. در ایران شیوع سزارین بسیار بالاتر از ارقام جهانی است. درد حاد بعد از سزارین یکی از عوارض شناخته شده ی عمل است و عدم کنترل مؤثر درد علاوه بر احساس رنج و ناراحتی فراوان در مادر می تواند منجر به اختلال در شیردهی به نوزاد و اختلال در همبستگی مادر و نوزاد شود. این مطالعه با هدف مقایسه ی اثرات شیاف ایندومتاسین، دیکلوفناک و استامینوفن بر شدت درد و میزان مصرف مخدر بعد از عمل جراحی سزارین در مرکز آموزشی- درمانی علوی اردبیل انجام شد. روش ها: در این کارآزمایی بالینی سه سوکور، 120 بیمار با asa (american society of anesthesiologists) کلاس i یا ii که داوطلب سزارین با بی حسی اسپاینال بودند، به صورت تصادفی در 4 گروه دارویی 30 نفره قرار گرفتند. در گروه اول از شیاف استامینوفن 325 میلی گرم، گروه دوم ایندومتاسین 50 میلی گرم، گروه سوم دیکلوفناک 50 میلی گرم و در گروه چهارم شیاف دارونما پس از جراحی استفاده شد و به فاصله ی هر 6 ساعت تکرار گردید و میزان مصرف مخدر در طی 24 ساعت پس از جراحی بررسی و مقایسه شد. شدت درد بر اساس vas (visual analogue scale) برای بیماران ثبت گردید و از مخدر پتیدین نیز در صورت درد شدید (vas بیشتر از 5) با دوز 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به صورت عضلانی استفاده شد. اطلاعات با نرم افزار آماری spss و آزمون های آماری anova، 2 χ و  hoc post (tukey hsd) تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: از نظر مشخصات پایه ای سن و طول مدت جراحی تفاوت معنی داری بین گروه های مورد مطالعه مشاهده نشد. از نظر زمان شروع درد بعد از جراحی نیز تفاوت معنی داری بین گروه های مورد مطالعه مشاهده نگردید. از نظر میانگین شدت درد در 1، 12 و 24 ساعت بعد از عمل جراحی تفاوت معنی داری بین گروه شاهد و سه گروه دیگر مشاهده شد. شدت درد 12 و 24 ساعت بعد از جراحی بین گروه استامینوفن و دو گروه دیگر (ایندومتاسین و دیکلوفناک) تفاوت معنی داری داشت. هر سه گروه نسبت به گروه شاهد با فاصله ی بیشتری داروی مخدر گرفتند که این فاصله برای هر دو شیاف دیکلوفناک و ایندومتاسین به صورت معنی داری طولانی تر بود (001/0 > p). همچنین استفاده از شیاف ایندومتاسین، دیکلوفناک و استامینوفن نسبت به گروه شاهد سبب کاهش معنی دار میزان استفاده از پتیدین در 24 ساعت بعد از جراحی شد که میزان این کاهش در مورد شیاف ایندومتاسین و دیکلوفناک نسبت به استامینوفن بیشتر بود (001/0> p). نتیجه گیری: با توجه به تفاوت معنی دار در شدت درد و کاهش مصرف مخدرها به خصوص در گروه ایندومتاسین و دیکلوفناک نسبت به گروه شاهد پیشنهاد می شود از ایندومتاسین و دیکلوفناک جهت کاهش درد بعد از عمل سزارین استفاده شود.